Rối loạn cương dương là gì?

Rối loạn cương dương còn được gọi là bất lực, yếu sinh lý phổ biến hơn ở nam giới lớn tuổi, có đến 44% nam giới từ 60 - 69 tuổi và 70% nam giới từ 70 tuổi trở lên gặp khó khăn về cương dương, so với chỉ 5% nam giới dưới 40. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm bệnh mạch máu (biến chứng trong bệnh tiểu đường và tăng huyết áp), béo phì, hút thuốc, rối loạn thần kinh, trạng thái tâm lý (căng thẳng, trầm cảm), phẫu thuật vùng chậu và chấn thương. Rối loạn cương dương có thể là dấu hiệu đầu tiên của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn và cần phải khám tổng quát, đặc biệt là tim mạch.

Chỉ có các y bác sĩ mới có thể xác nhận nguyên nhân gây ra chứng rối loạn cương dương của bệnh nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân:

Tuổi tác: Nhìn chung, nam giới gặp nhiều vấn đề về tình dục hơn khi tuổi tăng lên. Một người đàn ông có thể tránh được nhiều nguyên nhân tiềm ẩn của chứng bất lực bằng cách chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần khi già đi.

Thuốc và phương pháp điều trị: Một số loại thuốc có thể cản trở các xung thần kinh hoặc lưu lượng máu đến dương vật như: 

- Hóa chất trị liệu ung thư: Busulfan và Cyclophosphamide;

- Xạ trị khung chậu trong điều trị ung thư; 

- Thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu Hydrochlorothiazide và thuốc chẹn beta Propranolol;

- Thuốc điều trị tâm thần, bao gồm thuốc chống lo âu, Paroxetine; thuốc chống trầm cảm Sertraline; và thuốc chống tâm thần phân liệt Quetiapin);

- Thuốc an thần như Diazepam;

- Thuốc nội tiết để điều trị ung thư tuyến tiền liệt Flutamide và Leuprolide;

- Điều trị bệnh tim và cholesterol cao, chẳng hạn như Statin;

- Điều trị vết loét dạ dày, tá tràng, bao gồm thuốc đối kháng thụ thể histamine H2 như Cimetidine;

- Thuốc kháng histamine được sử dụng để điều trị dị ứng Diphenhydramine và Hydroxyzine;

- Thuốc kháng nấm Ketoconazole;

- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Naproxen khi dùng thường xuyên.

Căng thẳng và lo lắng: Đôi khi người đàn ông sẽ cảm thấy lo lắng về khả năng tình dục làm ức chế khả năng cương dương. Tương tự, nếu một người đàn ông và bạn đời của anh ta đang gặp rắc rối trong mối quan hệ của họ, thì căng thẳng về tinh thần và cảm xúc có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục.

Phẫu thuật: Bất kỳ cuộc phẫu thuật nào liên quan đến các cấu trúc trong vùng chậu đều có thể làm ảnh hưởng các dây thần kinh dương vật, mạch máu hoặc cả hai, do đó có thể ảnh hưởng đến khả năng cương cứng hoặc duy trì cương cứng của nam giới.

Chấn thương: Chấn thương các dây thần kinh, động mạch hoặc tĩnh mạch của vùng chậu có khả năng gây ra các vấn đề về tình dục. Ví dụ, đàn ông bị chấn thương tủy sống có tỷ lệ mắc các vấn đề về cương dương và xuất tinh tăng lên. Tuy nhiên, tổn thương tủy sống không nhất gây ảnh hưởng chức năng tình dục, một số trường hợp vẫn có thể có ham muốn tình dục nhưng thường có thể bị ảnh hưởng bởi chấn thương nên không thể tiến hành.

Bệnh tật và tình trạng: Rối loạn cương dương hiếm khi xảy ra một cách cô lập. Nó thường là kết quả của vấn đề sức khỏe khác:

- Bệnh tiểu đường: Rối loạn cương dương thường gặp ở nam giới mắc bệnh tiểu đường type I và type II. Mức đường huyết tăng cao gây ra làm tổn thương các mạch máu và dây thần kinh khắp cơ thể, bao gồm cả các dây thần kinh ở dương vật. Các biến chứng của các bệnh lý kèm theo như huyết áp cao và cholesterol cao cũng đóng một vai trò trong chứng bất lực. Một người đàn ông mắc bệnh tiểu đường cũng hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển rối loạn cương dương.

- Bệnh mạch vành: Bệnh mạch vành cũng có thể tự ảnh hưởng đến chức năng tình dục, rối loạn chức năng cương dương ở nam giới bị cả bệnh mạch vành và bệnh tiểu đường cao gấp 9 lần so với nam giới chỉ bị tiểu đường.

- Tăng huyết áp: Một giả thuyết cho rằng áp lực động mạch cao trong các mạch nhỏ của dương vật có thể gây ra những vết rách cực nhỏ cho thành mạch. Trong quá trình sửa chữa những vết rách này, các động mạch trở nên dày hơn và ít có khả năng cung cấp máu cần thiết đến các mô cương cứng xốp của dương vật. Các yếu tố tiềm ẩn khác trong tăng huyết áp liên quan đến rối loạn cương dương như giảm sản xuất hormone, NO thấp, rò rỉ tĩnh mạch.  

Điều kiện tâm lý: Trầm cảm, lo lắng, rối loạn căng thẳng sau chấn thương và tức giận đều liên quan đến các vấn đề về ham muốn, chức năng cương dương và xuất tinh. 

Có một số tình trạng và bệnh khác có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục ở nam giới:

- Testosterone thấp;

- Các vấn đề về tiết niệu và thận; 

- Các bệnh thần kinh mãn tính;

- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).

Trong số nhiều nguyên nhân tiềm ẩn của rối loạn cương dương liên quan đến lối sống, có một số nguyên nhân có thể được loại bỏ hoàn toàn.

Chất kích thích: Theo thời gian, các loại thuốc kích thích có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các mạch máu, đôi khi dẫn đến rối loạn cương dương vĩnh viễn như: Rượu, thuốc lá, Amphetamine, Barbiturat, Cocain, cần sa, Methadone, Heroin, OxyContin

Đi xe đạp: Khi đạp xe, trọng lượng đáng kể của đàn ông đè lên đáy chậu, nơi các dây thần kinh và mạch máu của dương vật đi qua, có khả năng gây thương tích cho các cấu trúc này.

Hầu hết đàn ông trưởng thành sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hoặc cương cứng đủ lâu để quan hệ tình dục. Điều này thường tự khỏi mà không cần điều trị hoặc không cần điều trị. Nhưng khi nó trở thành một vấn đề liên tục, nó được gọi là rối loạn cương dương. Các triệu chứng chính của rối loạn cương dương là:

Khó cương cứng: Không có khả năng cương cứng đủ để quan hệ tình dục khi bệnh nhân ham muốn.

Khó duy trì sự cương cứng: Không có khả năng giữ sự cương cứng đủ lâu để hoàn thành quan hệ tình dục hoặc thực sự tận hưởng nó.

Tần suất các vấn đề về cương cứng của bệnh nhân là điều xác định sự khác biệt giữa việc có mắc rối loạn cương dương và không. Thỉnh thoảng có các triệu chứng, thay vì thường xuyên, thường không phải là dấu hiệu của rối loạn cương dương.

Đối với nhiều nam giới, rối loạn cương dương cũng gây ra đau khổ về tình cảm và tâm lý. Rối loạn cương dương có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ và tâm lý của bệnh nhân, có thể dẫn đến cảm giác tội lỗi, xấu hổ, chán nản.

Rối loạn cương dương và rối loạn xuất tinh là hai chứng yếu sinh lý phổ biến nhất ở nam giới. Tuy nhiên, chúng là những rối loạn riêng biệt thường xảy ra cùng nhau.

Các tình trạng thể chất khác có thể xảy ra hoặc không xảy ra cùng với rối loạn cương dương bao gồm:

- Giảm ham muốn tình dục hoặc ham muốn tình dục;

- Rối loạn cực khoái sau khi được kích thích đủ;

- Rối loạn chức năng cơ sàn chậu;

- Chấn thương xương chậu, chẳng hạn như gãy xương chậu;

- Mức testosterone thấp.

Theo nghiên cứu do Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ công bố, rối loạn cương dương có thể là một yếu tố nguy cơ gây ra các cơn đau tim và đột quỵ. Nếu bệnh nhân có các triệu chứng của rối loạn cương dương, hãy xem xét việc khám sàng lọc bệnh tim mạch.

Rối loạn cương dương có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bệnh nhân. Nó có thể dẫn đến các biến chứng như:

- Đời sống tình dục không viên mãn;

- Mất thân mật, căng thẳng với vợ của bệnh nhân;

- Trầm cảm, lo lắng, tự ti;

- Hiếm muộn hoặc vô sinh.

Những biến chứng này đều có thể góp phần vào các triệu chứng rối loạn cương dương.

Khi ngủ, trung bình một người đàn ông có thể cương cứng từ 3 - 5 lần mỗi đêm kéo dài 25 đến 35 phút. Các nhà nghiên cứu không hiểu đầy đủ lý do tại sao cương cứng vào ban đêm xảy ra, nhưng họ tin rằng chúng có mối liên hệ chặt chẽ với các giai đoạn REM trong chu kỳ ngủ. Cương cứng vào ban đêm có thể là một dấu hiệu cho thấy hệ thống sinh sản đang hoạt động bình thường.

Đối với những người bị rối loạn cương dương, có thể không có hiện tượng cương cứng vào ban đêm. 

Để chẩn đoán rối loạn cương dương, cần phải khám và làm các xét nghiệm sau:

Khám lâm sàng: Cơ sở y tế có thể kiểm tra dương vật, tinh hoàn, kiểu rụng lông trên một số bộ phận của cơ thể hoặc sự hiện diện của nữ hóa tuyến vú. Cũng có thể kiểm tra xem cảm giác với dương vật và tinh hoàn có còn nguyên vẹn hay không và có đủ lưu lượng máu đến khu vực đó hay không. Ngoài ra, cần phải kiểm tra trực tràng để đánh giá tuyến tiền liệt của bệnh nhân cũng như các cơ của sàn chậu. Cuối cùng, cần kiểm tra chức năng tim, phổi, thần kinh để hỗ trợ chẩn đoán.

Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm công thức máu, hóa sinh máu thường quy sẽ cung cấp cho bác sĩ cái nhìn tổng quan về các chức năng của cơ thể và nồng độ testosterone (được thực hiện chính xác nhất trong khoảng thời gian từ 8 - 11 giờ sáng), hormon tuyến giáp…

Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu để xem bệnh nhân có các vấn đề về thận, tiết niệu hay bệnh tiểu đường hay không?

Chẩn đoán hình ảnh: Cần kiểm tra thêm lưu lượng máu đến dương vật bằng siêu âm.

Đánh giá sức khỏe tâm thần: Các yếu tố tâm lý như trầm cảm hoặc lo lắng có thể gây ra rối loạn cương dương. Do đó, bác sĩ có thể hỏi bệnh nhân một loạt câu hỏi về sức khỏe tâm thần. Chỉ cần cố gắng trả lời các câu hỏi một cách trung thực và với khả năng tốt nhất để bác sĩ có thể đưa ra các khuyến nghị điều trị thích hợp nhằm hỗ trợ sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bệnh nhân.

Có một số lựa chọn điều trị rối loạn cương dương như dùng thuốc hoặc sử dụng thiết bị hỗ trợ, thay đổi lối sống và các biện pháp tự nhiên.

Điều quan trọng cần lưu ý là khi rối loạn cương dương là biến chứng của một bệnh mãn tính như tăng huyết áp hoặc tiểu đường, thì phương pháp điều trị ban đầu hiệu quả nhất là kiểm soát, giải quyết cả bệnh lý nền.

Một loạt các thói quen cá nhân và lối sống có liên quan đến rối loạn cương dương. Giải quyết những yếu tố này có thể có những lợi ích ngoài việc cải thiện chứng rối loạn cương dương mà còn có lợi cho sức khỏe tổng thể.

Tập thể dục nhiều hơn: Hoạt động thể chất thường xuyên giúp cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và béo phì, tất cả đều có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục. 

Giảm trọng lượng: Mỡ dư thừa có thể đóng một vai trò trong rối loạn chức năng cương dương bằng cách thúc đẩy quá trình viêm và chuyển đổi testosterone thành estrogen. Theo một nghiên cứu, 1/3 đàn ông béo phì bị rối loạn cương dương đã lấy lại được chức năng tình dục sau khi tham gia chương trình giảm cân kéo dài 2 năm.

Ngừng hút thuốc: Hút thuốc ảnh hưởng đến lưu thông theo những cách có thể ức chế lưu lượng máu đến dương vật và ảnh hưởng đến khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng. Ngoài cải thiện chức năng sinh dục, việc bỏ thuốc lá có nhiều lợi ích sức khỏe khác như giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường, 2 nguyên nhân chính gây rối loạn cương dương.

Ăn uống khoa học: Những người ăn chế độ giàu thực phẩm ngũ cốc, rau và trái cây và ít thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa giàu chất béo, thực phẩm và đồ uống có đường sẽ giảm nguy cơ mắc rối loạn cương dương. Áp dụng thói quen ăn uống lành mạnh cũng có những lợi ích sức khỏe khác, đặc biệt là liên quan đến việc cải thiện sức khỏe tim mạch.

Thuốc uống trị rối loạn cương dương - chất ức chế phosphodiesterase-5 (PDE5) hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng của NO, một chất tự nhiên làm giãn mạch máu để cho phép máu chảy vào dương vật. Với tác dụng này, bệnh nhân có thể cương cứng để đáp ứng với kích thích tình dục và duy trì nó. Một số thuốc thường dùng như: 

- Viagra (sildenafil): Có thể có hiệu quả trong vòng 30 - 60 phút có thể kéo dài đến 12 giờ;

- Cialis (tadalafil):  Có thể có hiệu quả trong vòng 60 - 120 phút và có thể kéo dài đến 36 giờ;

- Levitra hoặc Staxyn (vardenafil):  Có thể có hiệu quả trong vòng 30 - 60 phút và có thể kéo dài đến 10 giờ

- Stendra (avanafil): Có thể có hiệu quả trong vòng 15 - 30 phút và có thể kéo dài đến 12 giờ

Tuy nhiên, không nên lạm dụng các thuốc trên, chỉ nên sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ điều trị.

Nếu chất ức chế PDE5 không hiệu quả hoặc bị chống chỉ định, bệnh nhân có thể được chỉ định tiêm vào dương vật một số loại thuốc như Caverject (alprostadil) hoặc TriMix (papaverine, phentolamine và alprostadil).

Một lựa chọn điều trị khác bao gồm thuốc đạn dương vật như Muse (alprostadil urogenital) được đưa vào niệu đạo.

Sử dụng liệu pháp thay thế testosterone nếu một người đàn ông được phát hiện có mức testosterone thấp, cùng với các triệu chứng khác như giảm ham muốn tình dục và rối loạn cương dương.

Có thể dùng thiết bị cơ học nếu thuốc và các biện pháp can thiệp khác không hiệu quả.

Một lựa chọn là bơm chân không, một ống nhựa được đặt trên dương vật. Khi không khí được hút ra khỏi ống, nó sẽ tạo ra áp suất khiến máu bị dồn vào dương vật. Sau đó, một chiếc vòng có thể được đặt tạm thời ở gốc dương vật để ngăn máu chảy ra quá nhanh.

Một dụng cụ cấy ghép dương vật nửa cứng, giữ cho dương vật luôn cương cứng, nó có thể bị cong xuống khi bệnh nhân không quan hệ tình dục. Ngoài ra còn có loại cấy ghép dương vật 2 hoặc 3 mảnh bơm hơi, bao gồm một máy bơm được cấy vào bìu và có thể được bóp để làm cho dương vật cương cứng.

Phương pháp điều trị này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu, nhưng đòi hỏi việc truyền sóng âm đến dương vật để làm tăng lưu lượng máu giúp cải thiện chứng rối loạn cương dương.

Nghiên cứu cho thấy rằng việc kết hợp can thiệp tâm lý với thuốc giúp cải thiện sự thỏa mãn tình dục và các triệu chứng của rối loạn cương dương tốt hơn. 

Sự căng thẳng và các vấn đề sức khỏe tâm thần có thể làm trầm trọng thêm bệnh. Hơn nữa, mắc chứng rối loạn cương dương thường gây ra những hậu quả về mặt tinh thần, có thể tác động tiêu cực đến các mối quan hệ hoặc lòng tự trọng của bệnh nhân. Bởi vậy, cần có sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý.

Châm cứu: Châm cứu có thể cải thiện rối loạn cương dương. Tác động vào huyệt có thể giúp điều chỉnh độ nhạy cảm của dây thần kinh và cải thiện lưu lượng máu đến dương vật. Ngoài ra, phác đồ châm còn giúp tăng cường chức năng các tạng phủ liên quan, đặc biệt là tạng Thận.

Thảo dược và chất bổ sung: Có rất nhiều loại thảo dược và chất bổ sung dinh dưỡng giúp cải thiện chức năng tình dục nói chung và để điều trị rối loạn cương dương. Các lựa chọn như nhân sâm, sâm Ngọc Linh, dâm dương hoắc, đỗ trọng, ba kích, kỷ tử, tắc kè, đông trùng hạ thảo… là những vị thuốc quý giúp cải thiện chức năng sinh lý. Ngoài ra, còn có các bài thuốc đông y giúp bổ thận, tráng dương, ích tinh, điều hòa khí huyết, tạng phủ.

Ngoài ra, một chất dinh dưỡng như kẽm hoặc niacin để cải thiện chức năng tình dục, có thể bổ sung các chất này từ các thực phẩm tốt cho sức khỏe nam giới như hàu, nghêu, măng tây, thịt bò, tôm, trứng…

May mắn thay, hầu hết tất cả các trường hợp rối loạn cương dương đều có thể điều trị được. Vậy nên khám bệnh nam khoa ở đâu? 

Để khám bệnh nam khoa trong đó có rối loạn cương dương, bệnh nhân có thể lựa chọn y học cổ truyền để khám và điều trị từ gốc. Nhà thuốc Thọ Xuân Đường với 400 năm truyền thống với kinh nghiệm điều trị bệnh bằng y học cổ truyền với nhiều vị thuốc hay, cây thuốc quý và các phương pháp không dùng thuốc như châm cứu, cấy chỉ… sẽ giúp bệnh nhân mau chóng cải thiện được tình trạng sức khỏe của mình.

BS. Nguyễn Thùy Ngân