Tiêu chảy cấp là chứng bệnh khá thường gặp do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như virus, vi khuẩn, kí sinh trùng, do dùng kháng sinh, ăn phải đồ ăn ôi thiu, mất an toàn thực phẩm… Theo đông y thì tiêu chảy cấp thuộc phạm vi chứng tiết tả mà nguyên nhân chính là do hàn tà và thấp nhiệt gây ra. Vậy đông y điều trị chứng tiết tả như thế nào? Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu về chứng bệnh này.
Đông y điều trị chứng tiêu chảy cấp
1. Tiêu chảy cấp do hàn tà
- Nguyên nhân: Thường do nhiễm lạnh, lên men hơi
- Chứng trạng: Đau bụng kiểu đau quặn từng cơn, bụng sôi ậm ạch khó chịu. Toàn thân đau đầu, đau mình mẩy, sợ gió, sợ lạnh, rêu lưỡi trắng dày, tiểu tiện ích, tiêu chảy nhiều lần, phân lỏng toàn nước. Mạch nhu hoãn, phù hoãn.
- Pháp điều trị: Giải biểu tán hàn(ôn tán táo thấp, ôn trung táo thấp), phương hương hóa trọc
- Các phương thuốc thường dùng
+ Bài thuốc dân gian từ thuốc nam: Rau má sao vàng 10g, Hoắc hương 8g, Hương phụ 8g, Sa nhân 8g, Đậu ván trắng 12g, Hạt mã đề 8g, Gừng tươi 2g
Sắc uống ngày 1 thang
+ Bài thuốc Hoắc hương chính khi tán
Hoắc hương 40g, Hậu phác 12g, Tô diệp 10g. Trần bì 6g, Cát cánh 10g, Đại táo 4 quả, Đại phúc bì 10g, bạch truật 10g, Phục linh 8g, Bán hạ chế 6g, Gừng 4g, Bạch chỉ 10g, Cam thảo 6g
Tất cả phơi sấy khô rồi tán thành bột mịn, mỗi ngày 16-20g chia 2 lần, uống cùng nước ấm
+ Bài 3: Đối pháp lập phương
Hoắc hương 12g, Sa nhân 8g, Nam mộc hương 8g, Nam hậu phác 10g, Trần bì 8g, Hương phụ 8g, Hạt vải 8g
Tán bột rồi chia mỗi ngày uống 10g.
- Phương châm: Châm tả Thiên Khu, Trung quản, Hợp cốc, Túc tam lý
2. Tiêu chảy cấp do thấp nhiệt
- Nguyên nhân: Thường do ăn uống đồ ôi thiu, không hợp vệ sinh mà nhiễm trùng
- Chứng trạng: Bệnh nhân buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy nhiều lần(miệng nôn trôn tháo), phân có màu vàng có hạt, mùi thối. Khi đi đại tiện thì hậu môn nóng rát khó chịu, đau quặn bụng. Toàn thân mệt mỏi, có thể sốt, mạch sác
- Pháp chữa: thanh nhiệt lợi thấp, hóa thấp phương hương hóa trọc
- Phương chữa
+ Bài thuốc: Bột đỗ ván trắng
Đỗ ván trắng 20g, Sa nhân 12g, Thảo quả 12g, Ô mai 12g, Sắn dây 12g, Cam thảo 6g.
Tán bột rồi viên tròn lại, mỗi ngày uống 20g với nước chè đặc(có thể dùng chè dây, chè xanh).
+ Bài thuốc: Cát căn cầm liên thang
Cát căn 12g, Hoàng liên 8g, Hoàng cầm 12g, Nhân trần 20g, Kim ngân hoa 16g, Cam thảo 6g, Mộc thông 12g, Hoắc hương 6g.
Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần
- Phương châm: Châm tả Thiên khu, Trung quản, Hợp cốc, Túc tam lý, Nội đình, Âm lăng tuyền.
3. Tiêu chảy do thực tích
- Nguyên nhân: Do ăn quá nhiều đồ béo ngọt, thịt mỡ sữa
- Chứng trạng:
Bụng chướng đau nhiều, đại tiện phân thối, bụng chướng đầy, ợ hơi, đại tiện xong thì bụng đỡ đầy chướng. Toàn thân mệt mỏi, mạch huyền sác hay trầm huyền
- Pháp chữa: tiêu thực đạo trệ
+ Bài thuốc dân gian
Vỏ rụt 12g, Thần khúc 8g, Thảo quả 8g, Can khương 6g, Lá ổi 8g, Hoắc hương 8g
Tán bột nặn thành viên uống ngày 10g
+Bài thuốc: Bảo hòa hoàn
Sơn tra 12g, Thần khúc 8g, Bán hạ 12g, Phục linh 12g, Trần bì 4g, Liên kiều 4g, Củ mài 4g.
Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần
- Phương châm: Châm tả Thiên khu, Trung quản, Túc tam lý, Tam âm giao, Thái bạch
Nguồn: https://dongythoxuanduong.com.vn
Bác sĩ Thúy Hường